بررسی اثر مورفین بر تمایز سلول های بنیادی مغز استخوان به سلول عصبی

چکیده:‏ سلول های مزانشیمی مغز استخوان (‏bmscs‏)‏‎ ‎سلول های چندتوانی هستند که می توانند در شرایط ‏in vitro‏ به ‏سرعت رشد کنند‎ ‎‏ و توانایی تمایز به سمت انواع سلول ها از جمله سلول های عصبی را دارند. این مطالعه به بررسی ‏اثر غلظت های پایین مورفین(‏m‏12-10و10-10 ،6-10 ،8-10 ،6-10 ، 4-10 ) بر طویل شدن نوریت ها در سلول های ‏مزانشیمی مشتق از مغز استخوان که هم زمان توسط استئوروسپورین به سمت سلول های عصبی تمایز یافته ‏بودند،انجام شد.‏ در این بررسی ‏bmscs‏ از استخوان فمور و تیبیای موش های نژاد ‏nmri‏ جداسازی شدند و در انکوباتور با ‏دمای ‏oc‏37 و ‏co2‎‏ 5 درصد کشت داده شدند.‏‎ ‎‏ پس از اولین پاساژ سلولی، سلول ها با استئوروسپورین(214 ‏نانومولار) که به عنوان القا کننده ی تمایز عصبی معرفی شده است همراه با غلظت های 12-10 ،10-10 ،8-10،6-‏‏10و4-10 مولار مورفین تیمار شدند. میزان زنده ماندن و متوسط طول نوریت ها در غلظت های مختلف اندازه گیری ‏شد. برای سنجش تفاوت های موجود بین گروه کنترل و گروه های تیمار از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه استفاده ‏شد(‏p< 0.05‎‏).‏ ‏ ارزیابی میزان زنده ماندن هر گروه فواصل زمانی(6 ،12 و 24 ساعت) نشان داد که میزان زنده ماندن سلول ‏های تیمار شده در غلظت های 4-10و 6-10 مولار مورفین از سایر گروه ها‎ ‎بیشتر است(‏p< 0.05‎‏). علاوه بر این در ‏این بررسی، طول بلندترین نوریت ها از جسم سلولی تا مخروط رشد برای هر گروه اندازه گیری شد. سلول های ‏تیپیک شبه عصبی دارای نوریت بعد از گذشت چهار ساعت کاملا قابل تشخیص بودند. سلول ها، ویژگی های ‏مورفولوژیکی خاص سلول عصبی مانند جسم سلولی کروی و زواید منشعب طویل با ساختارهای انتهایی شبیه به ‏مخروط رشد را نشان دادند.این ویژگی ها به طور چشمگیرتری در سلول های تیمار شده با مورفین مشاهده شدند. ‏طول نوریت ها در گروه های تیمار شده با مورفین با غلظت های (‏m‏12-10و10-10 ،6-10 ،8-10 ،6-10 ، 4-10 ) ‏مورفین به ترتیب (‏?m‏ 6.08±231، 6.68±246، 4.93±248، 5.39±255، 5.69±279 و در گروه کنترل ‏‏6.57±233 ) بود. نتایج نشان داد که متوسط طول بلندترین نوریت ها 5.69±279 میکرومتر و مربوط به غلظت 4-‏‏10 میکرومولار مورفین بود.‏ نتایج ما پیشنهاد می کند که سلول های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان می توانند به سلول هایی با فنوتیپ های ‏سلول های عصبی تمایز یابند و این امکان وجود دارد که از سلول های بنیادی مغز استخوان پس از تیمار بتوان به ‏عنوان ذخیره ی سلولی در درمان بیماری های مخرب دستگاه عصبی استفاده نمود.‏‎ ‎ واژه های کلیدی: سلول های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان، مورفین، تمایز عصبی.‏